Kategoria: Aktualności

Zgodnie z art. 189f § 1 Kpa organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli:

• waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa

lub

• za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.

Co istotne przepis ten ma obligatoryjny charakter. Oznacza to, że organ w każdej sprawie zobowiązany jest do zbadania, czy miały miejsce wskazane w nim przesłanki i ewentualnego poprzestania na pouczeniu, jeśli miały one miejsce. Pominięcie go przez organ w toku postępowania o nałożenie administracyjnej kary pieniężnej uznać należy za istotny brak, mogący stanowić podstawą zarzutu zarówno w administracyjnym jak i sądowym postępowaniu odwoławczym. Organ nie może pominąć w uzasadnieniu decyzji odniesienia się do tego przepisu, nawet jeśli w jego ocenie nie powinna ona mieć zastosowania. Jednocześnie brak jest podstaw do uznania, że każde naruszenie przepisów zagrożone administracyjną karą pieniężną powinno skutkować nałożeniem na podmiot naruszający tej kary.

W mojej ocenie w każdym przypadku organ przed nałożeniem administracyjnej kary pieniężnej powinien rozważyć okoliczności związane z:

• postawą sprawcy,
• jego dotychczasowym stosunkiem do obowiązujących przepisów,
• jego sytuację osobistą i możliwościami finansowymi.

Niejednokrotnie, w wyniku dokładnego wyjaśnienia sprawy, może okazać się, że waga stwierdzonego naruszenia nie może być zakwalifikowana inaczej niż jako znikoma.

Zatem, Drodzy Przedsiębiorcy, we wszystkich sprawach, które dotyczą nakładania na Was administracyjnych kar pieniężnych, i w których mają zastosowanie przepisy Kpa, zwracajcie organowi uwagę na ten przepis oraz na kwestię wagi naruszania.

Jeśli doszło już do nałożenia na Was kary pieniężnej, zaś organ pominął całkowicie rozważania co do możliwości zastosowania tego przepisu bądź też rozważył tę kwestię zdawkowo (nie rozpatrując w rzeczywistości istoty sprawy) to w sprawie najprawdopodobniej doszło do istotnego naruszenia Waszych praw i może to stanowić podstawę do wniesienia odwołania (wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) bądź skargi do sądu administracyjnego.

Generalną zasadą polskiego systemu prawnego jest możliwość udzielania ulg w spłacie należności pobieranych przez podmioty publicznoprawne. Ulgi te, co do zasady, mogą polegać na:

• rozłożeniu należności na raty;
• umorzeniu naliczonych od tej należności odsetek;
• umorzeniu całości lub części należności.

Oczywiście może tu dojść do zbiegu rodzaju udzielanych ulg (np. umorzenie części należności oraz rozłożenie jej pozostałej części na raty). Zasadą jest, że umorzenie należności głównej powoduje umorzenie należnych od tej należności odsetek za zwłokę.

Jeśli chodzi o należności, do których ma zastosowanie przepisy prawa podatkowego, to podstawę materialnoprawną udzielania ulg stanowią art. 67a i 67b Ordynacji podatkowej. W przypadku należności publicznoprawnych niemających charakteru podatkowego oraz przypadających budżetowi państwa należności cywilnoprawnych podstawę udzielania ulg stanowią przepisy ustawy o finansach publicznych. Również inne ustawy regulują kwestię udzielania ulg w spłacie należności, do których ma zastosowanie (np. Kpa w stosunku do administracyjnych kar pieniężnych). Wskazuję na Ordynację podatkową oraz ustawę o finansach publicznych ze względu na to, że ich przepisy mają najszersze zastosowanie.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów administracyjnych w sprawach z zakresu udzielania ulg w spłacie należności podatkowych można „żądać ponownie przyznania ulgi w spłacie zaległości podatkowej tak długo, jak długo zaległość ta istnieje. Zwłaszcza jeśli po wydaniu ostatecznej decyzji odmawiającej udzielenia ulgi wystąpią okoliczności uzasadniające złożenie ponownego wniosku (np. gdy warunki finansowe lub zdrowotne strony i jej bliskich uległy znacznemu pogorszeniu).” (wyrok NSA z dnia 5 października 2018 r., sygn. I GSK 1046/18). Cytowany fragment oddaje istotę komentowanego zagadnienia. Mimo, iż generalną zasadą prawa polskiego jest zakaz ponownego orzekania w tej samej sprawie – to zakaz ten nie powinien mieć zastosowania w tzw. „sprawach ulgowych”. Jak długo istnieje należność publicznoprawna tak długo może dojść do zmiany sytuacji podmiotu obowiązanego się do jej uregulowania. Mogą to być najróżniejsze okoliczności, najczęściej o charakterze negatywnym dla zobowiązanego (choroba, utrata pracy i inne nadzwyczajne zdarzenia). W ich wyniku podmiot, w którego możliwościach pierwotnie mieściło się uiszczenie należności może nie być już w stanie jej uiścić. Z tego względu sądy administracyjne doszły do wniosku, że w toku stosowania prawa muszą uwzględniać i takie sytuacje.

Mimo, że ww. wyrok zapadł na gruncie sprawy dotyczącej udzielenia ulgi w spłacie należności podatkowych to w mojej ocenie orzecznictwo to powinno mieć zastosowanie do udzielania ulg w spłacie należności innych, niż o podatkowym charakterze i to niezależnie od tego czy to są to należności publiczno- czy cywilnoprawne.

Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2021 r. (sygn. I FPS 2/21) skarga stanowiącą załącznik do formularza pisma ogólnego, podpisanego podpisem zaufanym, przesłanego przez platformę ePUAP, może być uznana za podpisaną jedynie, gdy została ona odrębnie podpisana podpisem kwalifikowanym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Powyższa uchwała mimo, iż zgodnie z jej treścią dotyczy wyłącznie skarg składanych do WSA i NSA, w istocie ma dużo większe znaczenie praktyczne. Z jej treści wynika, że w przypadku skarg i skarg kasacyjnych składanych za pośrednictwem platformy ePUAP nie wystarczy jedynie podpisanie pisma przewodniego, lecz podpisana powinna być również będąca jego załącznikiem skarga lub skarga kasacyjna. W mojej ocenie odnieść to należy jednak do każdego przypadku, w którym za pośrednictwem platformy ePUAP składane są wnioski do organów administracji publicznej (odwołania, wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy). Ze zdroworozsądkowego punktu widzenia stanowisko to należy uznać za trafne i prawidłowe. W sytuacji, gdy formularz pisma ogólnego nie stanowi pisma (np. jego treść ogranicza się do zwrotu „w załączeniu przekazuję” lub w ogóle brak jest w nim treści) to, jak wskazał NSA stanowi swego rodzaju „kopertą”, do której zapakowane mogą być najróżniejsze pisma. De facto stanowi to przeniesienie reguł dotyczących podpisywania pisma „papierowych” (tj. zgodnie z KPA pism „utrwalonych w postaci papierowej”) na pisma elektroniczne (tj. zgodnie z KPA pism „utrwalonych w postaci elektronicznej”). W przypadku pism składanych w tradycyjnej „papierowej” formie wraz z załącznikami zawierającymi oświadczenia woli lub wiedzy Wymóg opatrzenia podpisem dotyczy przecież również tych załączników.
W konsekwencji, w mojej ocenie, również na gruncie przepisów KPA uznać należy, że podpisanie wyłącznie pisma ogólnego, w sytuacji, gdy dołączone są do niego załączniki zawierające oświadczenia wiedzy/woli itp. to również te załączniki powinno być podpisane. Skutkiem braku podpisu Powinno być uznanie przez organ, że pismo jest obciążone brakiem formalnym ze wszystkimi tego konsekwencjami (np. wezwanie do uzupełnienia braków formalnych na podstawie art. 64 § 2 KPA).