Stosunki rodzinne w prawie polskim unormowane są, w zasadniczej części, w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (KRiO).
Dziś chciałabym się odnieść do kwestii wpływu nowego związku partnerskiego na obowiązki alimentacyjne byłych małżonków.
Jak wiadomo rozwód powoduje definitywne ustanie więzi łączących małżonków. Jednak skutki prawne byłego małżeństwa mogą i zazwyczaj trwają jednak nadal. Przeważanie odnoszą się one do kwestii relacji z dziećmi oraz obowiązku alimentacyjnego na ich rzecz. Nie każdy jednak wie, że obowiązek alimentacyjny może dotyczyć również byłego małżonka. Problematyka takich alimentów uregulowana jest w art. 60 KRiO. Zgodnie z tym przepisem małżonek rozwiedziony, który:
- nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia,
- znajduje się w niedostatku
może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania mu środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Istotne jest, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, to sąd, na żądanie małżonka niewinnego, może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, mimo że nie znajduje się on w niedostatku.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania (alimentów) małżonkowi rozwiedzionemu wygasa, co do zasady:
- w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa,
- w przypadku, gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, z upływem terminu 5 lat od orzeczenia rozwodu (przy czym termin ten może zostać wydłużony).
Związek partnerski (związek nieformalny) stanowi nieusankcjonowany prawnie związek dwóch osób pozostających ze sobą w pożyciu. Związek taki powoduje powstanie też więzi gospodarczej między partnerami.
Zgodnie z art. 60 KRiO tylko nowy związek małżeński, i to tylko małżonka uprawnionego, powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Niemniej jednak, w mojej ocenie, brak formalnego unormowania nowego związku małżonka uprawnionego nie może szkodzić małżonkowi zobowiązanemu do płacenia alimentów. Przyjęcie innego stanowiska mogłoby prowadzić do nieokreślonego w czasie wykorzystywania instytucji świadczeń alimentacyjnych kosztem byłego małżonka. Mimo, że przepisy KRiO skupiają się jedynie na usprawiedliwionych potrzebach małżonka uprawnionego do alimentów oraz jego możliwościach finansowych to nieuwzględnienie nowej sytuacji i tego, w jaki sposób byli małżonkowie ułożyli sobie życie po rozwodzie może stać w sprzeczności z zasadami sprawiedliwości społecznej i stanowić nadużycie prawa. Z tego też względu usprawiedliwione potrzeby rozwiedzionego małżonka, pozostającego w nowym związku partnerskim powinny podlegać ocenie z uwzględnieniem możliwości zarobkowych i majątkowych partnera rozwiedzionego małżonka w tym związku. W przeciwnym wypadku uprawniony do alimentacji rozwiedziony małżonek byłby uprzywilejowany w stosunku do drugiego z rozwiedzionych małżonków. Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego ma swój skutek ekonomiczny, który praktycznie nie odbiega od więzi gospodarczej, powstałej wskutek małżeństwa. Małżonek uprawniony może uzyskać dodatkowe środki, które wpłyną na zmniejszenie się niedostatku lub usprawiedliwionych potrzeb. Możliwa jest również sytuacja, w której środki z alimentów będą konsumowane na wspólne potrzeby osób pozostających w nowym związku – czyli korzyści z zasądzonych alimentów uzyskałby nowy partner małżonka uprawnionego. Z tego też względu uważam, że w takiej sytuacji powinna mieć zastosowanie instytucja nadużycia prawa z art. 5 KC, w celu unicestwienia/zredukowania zakresu roszczenia alimentacyjnego na rzecz małżonka po rozwodzie.
Informacje zamieszczone na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one porady prawnej. W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej.
Kancelaria Radcy Prawnego świadczy usługi z zakresu prawa rodzinnego, w tym z zakresu spraw o rozwód i alimenty, na rzecz klientów zarówno z Olsztyna jak i całego kraju.
